De vlag van Kroatië is veel meer dan slechts een doek met kleuren en patronen. Het is een krachtig symbool dat de geschiedenis, tradities en nationale trots van Kroatië weerspiegelt. Ben je nieuwsgierig naar het ontwerp en de betekenis van deze vlag? Lees dan verder!
Het ontwerp van de vlag van Kroatië (Kroatisch: Zastava Hrvatske) is eenvoudig en toch opvallend. Zo bestaat de vlag uit drie horizontale banen in de kleuren rood, wit en blauw. In het midden staat bovendien het Kroatische wapenschild. En elk van deze kleuren van de driekleur (Trobojnica) draagt een diepere betekenis met zich mee. Hierbij symboliseert de kleur rood het bloed van de Kroatische martelaren, vertegenwoordigt wit de vredelievendheid van de Kroaten en staat blauw voor de toewijding van Kroatië aan God.
Geschiedenis van de vlag van Kroatië
De geschiedenis van de vlag van Kroatië is nauw verbonden met de rijke en bewogen geschiedenis van het land zelf. Ook is het interessant om te weten dat er in de loop van de eeuwen verschillende historische vlaggen zijn geweest die Kroatië hebben vertegenwoordigt. Terwijl al deze vlaggen variëren in ontwerp, kleuren en symboliek, hebben ze allemaal bijgedragen aan het vormgeven van de Kroatische identiteit.
Hongaarse periode
Kroatië stond in het midden van de 19e eeuw onder Hongaars bestuur. In 1848 probeerden Kroatische nationalisten echter in opstand te komen. Hierbij kozen ze toen een vlag om hun strijd te symboliseren. Hierbij waren de rood-wit-blauwe kleuren geïnspireerd op de vlag van het keizerlijke Rusland. Dat was toen een tegenstander van Oostenrijk-Hongarije en dus een potentiële Kroatische bondgenoot.
Hoewel de Kroaten er op dat moment niet in slaagden hun onafhankelijkheid te realiseren, bleef de vlag een symbool van het streven naar de toekomst.
De Ustaša beweging
In 1941 profiteerde de fascistische Ustaša van de invasie van Joegoslavië door de onafhankelijke staat Kroatië uit te roepen. Toen werd aan de oude rood, wit en blauw vlag het historische schild van Kroatië toegevoegd. Het wapenschild bestaat uit een dambord van rood en wit. Ook werd in de bovenste hijshoek het embleem van de Ustaša-partij aangebracht.
Het Ustaša-embleem werd vervangen door een communistisch symbool, een rode ster met een gele rand, toen Kroatië deel ging uitmaken van het naoorlogse Joegoslavië onder maarschalk Josip Broz Tito. De ster werd uit de vlag geschrapt toen Kroatië in 1990 weer onafhankelijk wilde worden.
Aanname huidige vlag van Kroatië
Op 22 december 1990 werd de huidige nationale vlag officieel aangenomen. Naast de strepen en het schild van Kroatië, bevat het een kenmerkende kroon die vijf schilden uit het Kroatische verleden omvat. Deze omvatten het oudste bekende schild van Kroatië en de schilden van Dubrovnik (ook bekend als Ragusa), Dalmatië, Istrië en Slavonië.
Symboliek en ontwerp van de vlag van Kroatië
Sinds 1848 heeft Kroatië de kleurencombinatie rood-wit-blauw in gebruik genomen. Deze kleuren staan ook wel bekend als de pan-Slavische kleuren. Je kunt ze dan ook aantreffen in de vlaggen van andere Slavische landen, zoals de vlag van Bosnië-Herzegovina, de vlag van Montenegro, de vlag van Servië, de vlag van Noord-Macedonië en de vlag van Bulgarije.
Daarnaast is het een combinatie van het Koninkrijk Kroatië (rood en wit), het Koninklijk Slavonië (blauw en wit) en gedeeltelijk van het Koninkrijk Dalmatië (blauw en geel).
Hoewel het gebruik van rood, wit en blauw in de Kroatische vlag dus geen uniek kenmerk is, is het wel belangrijk om de symboliek en geschiedenis ervan te begrijpen. In deze driekleur benadrukt bijvoorbeeld de Kroatische schrijver Miroslav Krleža de drie symbolen van de Kroatische geschiedenis in het Kroatische volk.
Rood
De rode kleur in de vlag van Kroatië staat voor het bloed van de Kroatische martelaren. Ook staat het voor de moed, vastberadenheid en liefde voor het land.
Wit
De witte kleur symboliseert de vredelievendheid van de Kroaten. Daarnaast symboliseert het de verlangens van het Kroatische volk naar vreedzaam samenleven en harmonie, zowel binnen het land als met andere naties.
Blauw
Tot slot weerspiegelt de blauwe kleur de Kroatische onderwerping aan God.
Wapen van Kroatië
Zonder het Kroatische wapen, lijkt de vlag sterk op onze eigen Nederlandse vlag, toch? Het wapen van Kroatië is dan ook het kenmerkende element van de Kroatische vlag. Het wapen bestaat uit een groot schild en vijf kleine schilden, die samen een kroon boven het grote schild vormen.
Het grote schild toont een rood-wit schaakbordpatroon, bestaande uit dertien rode en twaalf zilveren (witte) velden. Dit patroon staat bekend als ‘šahovnica’ (Kroatisch voor ‘schaakbord’), omdat het lijkt op een schaakbord. Het schaakbordpatroon is geïnspireerd op de kievitsbloem, die soms wordt geassocieerd met het wapen.
5 kleinere schilden
De vijf kleinere schilden symboliseren de vijf regio’s die samen Kroatië vormen. Van links naar rechts vertegenwoordigen ze Zagreb en omgeving (oudste bekende Kroatische wapen), Dubrovnik en omgeving, Dalmatië, Istrië en Slavonië.
- Het oudst bekende Kroatische wapen bestaat uit een schild in lichtblauwe kleur met een gele (gouden) zespuntige ster, die de ster Danica vertegenwoordigt (een veelvoorkomende naam voor de planeet Venus), samen met een witte (zilveren) nieuwe maan, ook wel bekend als de ‘Leljiva’.
- Het wapen van de Republiek Dubrovnik toont een schild in donkerblauwe kleur met twee horizontale rode strepen.
- Het wapen van Dalmatië bestaat uit een lichtblauw schild met drie gele (gouden) gekroonde leeuwenkoppen. Gedurende een bepaalde periode in de Kroatische geschiedenis diende het Dalmatische wapen als het nationale wapen van Kroatië.
- Het wapen van Istrië toont een marineschild met een gele (gouden) geit die naar links kijkt, met rode hoeven en horens.
- Het wapen van Slavonië bestaat uit een lichtblauw schild met twee horizontale witte (zilveren) strepen. Volgens sommige bronnen wordt het wapen geïnterpreteerd als twee rivieren, namelijk de Drava en de Sava, die Slavonië omringen. Tussen de strepen is een rood veld met een marter die naar links loopt. Het woord voor marter is kuna in het Kroatisch, ook de naam van de Kroatische munt. Dit is geen toeval, want in sommige delen van Kroatië werd marterbont als betaalmiddel gebruikt. Als je goed genoeg kijkt, zie je de marter achter de cijfers op de munten van 1, 2 en 5 kuna. Verder staat in het bovenste blauwe veld een gele (gouden) zespuntige ster. Tot slot wordt het wapen begrensd door een rode lijn.
Waarom moet de eerste ruit rood zijn?
De Sabor (het Kroatische parlement; Hrvatski sabor) heeft een wet aangenomen die de kleur van de eerste ruit en de verdeling van de ruitjes in het 5×5 patroon bepaalt. Daarnaast is het gebruik van het communistische wapen en andere wapens met een wit vinkje aan het begin verboden. Dit wordt namelijk beschouwd als fascistisch en een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog, toen Kroatië geallieerd was met het naziregime.
Het is belangrijk op te merken dat de versie met het eerste witte ruitje dateert van vóór het communisme en de Tweede Wereldoorlog. Omdat het later voor andere doeleinden werd toegeëigend, leidde dit tot een blijvend stigma tot op de dag van vandaag.
Vlagprotocol van Kroatië
Voordat we je meer vertellen over hoe je de vlag juist gebruikt, beantwoorden we de vraag wanneer de Kroatische vlag wordt gebruikt. De vlag van Kroatië wordt gebruikt:
- Altijd op gebouwen van alle overheidsinstanties.
- Op nationale feestdagen.
- Op rouwdagen, waarbij de vlag tot halverwege de mast wordt gehesen.
- Bij andere belangrijke gelegenheden.
- Op schepen en andere vaartuigen in de zee- en binnenvaart.
Daarnaast mag de vlag tentoongesteld worden op openbare bijeenkomsten (politieke, wetenschappelijke, culturele, artistieke, sportieve en andere) die in de Republiek Kroatië worden gehouden. Zolang het gebruik ervan maar niet in strijd is met de bepalingen van de wet.
Maar hoe gebruik je de vlag van Kroatië dan vervolgens op de juiste manier? Hoe zorg je ervoor dat je het vlagprotocol volgt van Kroatië en respect toont voor het nationale symbool en om de waarden en tradities van Kroatië te eren?
Enkele richtlijnen over hoe je de vlag van Kroatië op de juiste manier kunt gebruiken zijn als volgt. Hijs en strijk de Kroatische vlag altijd langzaam en plechtig. Het is daarbij aanbevolen om de vlag te hijsen bij zonsopgang en te strijken bij zonsondergang. En wanneer je de vlag van Kroatië plaatst, doe dit dan op een prominente locatie. Dit kan bijvoorbeeld een vlaggenmast zijn op openbare gebouwen, scholen, bedrijven of privéwoningen. Wil je de vlag van Kroatië samen hangen met andere vlaggen? Zorg er dan voor dat de Kroatische vlag hoger wordt gehesen dan andere vlaggen en aan de rechterkant wordt geplaatst.
Vlag van Kroatië kopen?
Of je nu je liefde voor Kroatië wilt tonen tijdens sportevenementen, feestdagen of andere bijzondere gelegenheden, er zijn verschillende mogelijkheden om de perfecte vlag te vinden die aan jouw behoeften voldoet.
Online winkels en gespecialiseerde vlaggenwinkels bieden een breed scala aan opties om de vlag van Kroatië te kopen. Met slechts een paar klikken kun je de gewenste vlag vinden en deze eenvoudig bestellen. Bij het kopen van de Kroatische vlag kun je kiezen uit verschillende soorten zoals standaard vlaggen, zwaaivlaggen, auto- en bootvlaggen. Ook heb je keuze uit diverse maten, variërend van klein tot groot.
Meer weten over Kroatië?
Hopelijk heb je hierbij nieuwe inzichten kunnen krijgen in de geschiedenis, ontwerp en betekenis van de vlag van Kroatië. Wil je graag meer te weten komen over dit prachtige land? Ga dan nu naar het overzicht van Kroatië!
