Doordrenkt van kunst en cultuur, is muziek een onmisbaar element in Kroatië. Zowel lokaal als internationaal heeft Kroatische muziek een speciale plek veroverd. Ga daarom mee op reis door de fascinerende wereld van muziek in Kroatië!
Van de vrolijke tonen van de Tamburica tot de ontspannen melodieën van de Klapa. Ontdek de diversiteit van Kroatische volksmuziek en de unieke instrumenten die deze muzikale tradities tot leven brengen.
Kroatische muziek
De muziek van Kroatië wordt beïnvloed door twee grote stromingen, vergelijkbaar met de geografische indeling van het land. Centraal-Europese invloeden zijn merkbaar in de centrale en noordelijke delen, zoals Slavonië. Aan de andere kant zijn er Mediterrane invloeden die zich manifesteren in de kustgebieden van Dalmatië en Istrië.
Kroatische volksmuziek
Hieronder vind je enkele opvallende genres binnen de Kroatische volksmuziek.
Klapa
Klapa is een vorm van a capella zang, wat betekent dat het uitsluitend vocaal is, zonder enige instrumentale begeleiding. Het ontstond voor het eerst in het kustgebied van Kroatië in het midden van de 19e eeuw.
Het woord ‘Klapa’ heeft zijn oorsprong in Italiaanse straattaal en verwijst naar ‘een groep mensen’. Daarnaast vindt deze zangstijl zijn oorsprong in de liturgische kerkzang en gaat over het algemeen over thema’s als liefde, wijn, vaderland en zee. Verder zijn harmonie en melodie de belangrijkste elementen van de muziek, terwijl ritme zelden een belangrijke rol speelt.
Klapa zang is erkend als immaterieel erfgoed door UNESCO. Bovendien wint het steeds meer aan populariteit in het kustgebied van Kroatië. Veel jongeren uit Dalmatië koesteren de Klapa traditie en zingen het regelmatig bij sociale gelegenheden, zoals tijdens het eten en drinken.
Ganga
Ganga is een type volksmuziek dat ontstond op het platteland van Kroatië, Bosnië en Montenegro. Deze zangstijl kenmerkt zich door een solozanger die een regel tekst zingt, gevolgd door anderen die zich aansluiten in een soort klaagzang.
Het is een zeer gepassioneerde zangvorm, wat de reden is waarom het voornamelijk populair is gebleven in kleine steden. Verschillende populaire Kroatische muzikanten hebben Ganga in hun werk verwerkt, maar ondanks dat komt Ganga zelden voor op Kroatische radiozenders.
Zowel mannen als vrouwen voeren deze zang uit, maar meestal niet samen. Daarnaast is het opvallend dat zowel katholieke als islamitische mannen vaak gezamenlijk Ganga zingen.
Tamburica
Tamburica (een verkleinwoord van tambura) is het meest voorkomende en geliefde genre binnen de traditionele Kroatische muziek. Het verwijst naar een luitinstrument dat ook wel als ’tamburitza’ wordt uitgesproken.
Dit instrument ligt ergens tussen de Oekraïnse bandura en de Italiaanse mandoline, met een heldere toon die de Kroatische volksmuziek een uniek karakter geeft. Tamburitza muziek wordt vooral geassocieerd met het noordelijke, Pannonische deel van Kroatië.
Dit traditionele muziekinstrument kent verschillende versies en diverse groottes. Tamburica ensembles begonnen zich te vormen vanaf de 18e eeuw. Geleidelijk begonnen veel componisten speciaal voor deze ensembles te schrijven. De kernthema’s van dit soort volksmuziek draaien vaak om liefde en het gelukkige dorpsleven. Tegenwoordig combineert de meeste Tamburica een mix van folk en pop.
Gusle
Dit type volksmuziek is ook de naam van een traditioneel muziekinstrument. Gusle is een snaarinstrument met één snaar, dat door de speler verticaal tussen de knieën wordt gehouden. Dit instrument is ook wijdverspreid in andere landen zoals Albanië, Bulgarije en Servië, waar het verschillende namen heeft.
Gusle is hoofdzakelijk verbonden met epische poëzie die zich richt op cruciale historische of patriottische gebeurtenissen. Gusle spelers hebben de reputatie dat ze ballades vertolken die de vrijbuiters, zoals hajduks of uskoks, uit de lang vervlogen Turkse overheersing vereren, evenals de recente helden van de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog.
Diple
Diple is een traditioneel houten muziekinstrument binnen de Kroatische muziek. Het staat ook bekend onder namen zoals ‘Mih’, ‘mjeh’, ‘mjesina’ of eenvoudigweg ‘diple’. Dit instrument wordt bespeeld in regio’s variërend van Istrië, Lika, over de Dalmatische eilanden tot aan de kust en Herzegovina.
De ‘Mih’ is gemaakt van gelooide geiten- of schapenhuid en bestaat uit een ‘dulac’ of ‘kanela’. Hier wordt lucht doorheen geblazen en een ‘diple’ (voorzanger) op gespeeld. Binnenin de ‘Mih’, op de chanter, bevinden zich twee rieten met één blad.
In tegenstelling tot doedelzakken heeft de ‘Mih’ geen ’trubanj’ of ‘bordun’ (drone). Hoewel ze sterk op elkaar lijken, vertonen de ‘mih’-varianten uit verschillende delen van Kroatië verschillen in het type chanter, de positie van de gaten of enkele kleine details zoals ornamenten.
Populaire Kroatische muziek
Daarnaast biedt Kroatië een diversiteit aan genres die de culturele identiteit weerspiegelen.
Kroatische pop muziek
De popmuziek van Kroatië vertoont doorgaans gelijkenissen met de canzonemuziek uit Italië, maar bevat tevens elementen van de inheemse traditionele muziek. Kroatische platenmaatschappijen brengen jaarlijks veel materiaal uit, voornamelijk om de diverse muziekfestivals van de nodige hits te voorzien.
Een opvallend voorbeeld hiervan is het Split Festival, dat doorgaans verantwoordelijk is voor het voortbrengen van de meest populaire zomerhits.
Kroatische rockmuziek
De explosie van de Kroatische new wave (Novi val) beweging in 1979/80, die gedurende de hele jaren 1980 aanhield, wordt door velen beschouwd als het hoogtepunt van de Kroatische rockmuziek. Zowel qua kwaliteit als commercieel succes.
Aan het einde van de jaren 80 stortte de new wave scene in en maakte plaats voor nieuwkomers zoals de Tutti Frutti band, Daleka Obala, Majke en Laufer. Terwijl Daleka Obala een pop-rock geluid had dat beïnvloed was door Novi Val, Kroatische pop en zelfs Dalmatische folk, presenteerde Majke zich als een back-to-basics, garage-rock act. Laufer, een alternatieve rockband uit het begin van de jaren negentig, liet zich inspireren door de opkomende grungebeweging.
Kroatische dansmuziek
Dansmuziek in Kroatië was een nakomeling van de plaatselijke popmuziek en meer westerse invloeden. Het ontwikkelde zich tijdens de late jaren 1980 en vroege jaren 1990 en pikte trends op zoals eurodisco en eurodance. Het bracht ook een golf van elektronische muziekartiesten voort, voornamelijk house, techno en trance.
Kroatische rap
De jaren 90 werden gekenmerkt door de opkomst van Kroatische rapmuziek. The Ugly Leaders brachten het allereerste Kroatische hiphopalbum uit en verworven een grote fanbase in en rond Rijeka.
De Kroatische rapscene profiteerde aanzienlijk toen Edo Maajka, een Bosnische rapper, zich aansloot bij een label in Zagreb. Recentelijk heeft de rapper die bekend staat als Shorty veel populariteit vergaard met nummers die een sterk regionaal tintje hebben, afkomstig uit zijn geboortestad Vinkovci. Ook de Zagrebse band Elemental brak door met een van de weinige vrouwelijke Kroatische rappers.
Festivals in Kroatië
In de zomer word je overspoeld met muziekfestivals van diverse genres, variërend van internationale muzieksterren tot lokaal verborgen talent. Festivals die synoniem staan voor de beleving van Kroatische muziek zijn onder andere het Ultra Music Festival, Hideout Festival en Love International, om er slechts een paar te noemen.
Grootste Kroatische muziek hits
In de afgelopen decennia zijn er miljoenen nummers opgenomen in Kroatië. Velen van deze nummers zijn uitgegroeid tot grote hits die vandaag de dag nog steeds populair zijn en regelmatig te horen zijn op radiostations, feestjes, clubs en bars.
De Kroatische nummers die behoren tot de grootste hits aller tijden vind je hieronder!
- Oliver Dragojević – Cesarica
- Daniel Popović – Džuli (1983)
- Prljavo Kazaliste – Mojoj Majci
- Mišo Kovač – Proplakat Će Zora
- Ivo Robić – Moja Mala Djevojčica
Heb je meer leuke weetjes over Kroatische muziek of wil je graag jouw favoriete nummer uit Kroatië delen? Laat dan zeker een reactie hieronder achter!
