Aanstaande zondag 9 februari 2025 gaan de burgers van Kosovo naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen. Deze dag is van groot belang voor zowel het land als de politieke toekomst van de huidige premier Albin Kurti. Met meer dan twee miljoen stemgerechtigden wordt deze verkiezing in Kosovo gezien als een belangrijke test voor Kurti en zijn Vetevendosje-partij.
Het is een moment van grote spanning en verwachtingen. Dit doordat de politieke situatie in Kosovo de afgelopen jaren niet zonder uitdagingen geweest zijn.
Waarom zijn deze verkiezingen in Kosovo belangrijk?
De verkiezingen van zondag worden niet alleen gehouden om een nieuw parlement van 120 zetels te vormen. Maar ook om te bepalen wie de nieuwe premier van Kosovo zal zijn. Daarbij hoopt premier Albin Kurti zijn mandaat te verlengen. Hij krijgt echter concurrentie van grote rivalen zoals Bedri Hamza (Democratische Partij van Kosovo, PDK), Lumir Abdixhiku (Democratische Liga van Kosovo, LDK) en Ramush Haradinaj (Alliantie voor de Toekomst van Kosovo, AAK).
Kurti won in 2021 met een grote meerderheid en kon toen een regering vormen zonder coalitiepartners. Toch werd zijn termijn overschaduwd door conflicten met de Servische minderheid in Kosovo. En had bovendien onenigheden met internationale partners, waaronder de Europese Unie en de NAVO.
De vraag is nu of hij opnieuw het vertrouwen van de kiezers kan winnen.
Hoe werken verkiezingen in Kosovo?
Kosovo kent een vrij direct kiessysteem waarbij 100 van de 120 parlementszetels rechtstreeks door de burgers worden gekozen. De overige 20 zetels zijn gereserveerd voor minderheden, waarvan 10 specifiek voor de Servische gemeenschap zijn.
De afgelopen jaren domineerde Srpska Lista, een door Belgrado gesteunde partij, de Servische zetels. Sinds november 2022 boycotten Servische parlementariërs echter het parlement uit protest tegen Kurti’s beleid in het noorden.
Wie kan er stemmen in Kosovo?
Er zijn in totaal 1,9 miljoen geregistreerde stemmers in Kosovo. Daarnaast zijn er nog eens 50.000 stemmers in het buitenland die hun stem kunnen uitbrengen via ambassades en consulaten. Het is de eerste keer dat stemmen mogelijk is in 17 Kosovaarse ambassades en 15 consulaten. Dit is een belangrijke stap richting meer democratische inclusie van Kosovaren in het buitenland.
Wanneer zijn de verkiezingen in Kosovo?
De verkiezingen in Kosovo vinden plaats op zondag 9 februari 2025. Op deze dag zullen de stemlokalen om 07:00 uur openen en om 19:00 uur sluiten, waarna de stemmen worden geteld.
Hoewel de eerste voorlopige resultaten vaak dezelfde avond al bekend worden gemaakt, kan het nog enkele dagen duren voordat de definitieve uitslag wordt bevestigd. Dit komt doordat ook de stemmen van Kosovaren in het buitenland meegeteld moeten worden, wat enige tijd in beslag kan nemen.
Verwacht wordt dat de volledige verkiezingsuitslag binnen twee tot drie dagen na de verkiezingen bekend zal zijn.
Belangrijkste uitdagingen voor nieuwe regering
Wat de verkiezingsuitslag ook zal zijn, de nieuwe regering zal grote uitdagingen het hoofd moeten bieden.
De economie van Kosovo
Volgens politieke analisten blijft het grootste probleem van Kosovo de economie. Hoewel premier Kurti eerder deze week optimistisch was over de economische groei van het land, wijzen experts erop dat deze groei niet direct wordt gevoeld door de burgers. Zij worden getroffen door stijgende kosten en hoge werkloosheid.
Volgens een recent rapport van de Wereldbank groeit de armoede in Kosovo sneller dan in de meeste Europese landen. Ook is hier de welvaartskloof de grootste in de Westelijke Balkan. Daarnaast is de werkloosheid hoog. Jonge mensen migreren massaal naar landen als Duitsland en Zwitserland, op zoek naar betere kansen. Dit creëert een ‘brain drain’ die de toekomstige groei van Kosovo ernstig bedreigt.
Ook inflatie heeft de afgelopen vier jaar een zware tol geëist van de levensomstandigheden van de Kosovaren.
Internationale spanning en de rol van Servië
Naast de economische problemen blijft de etnische spanning tussen de Albanezen en Serviërs in het noorden van Kosovo een heet hangijzer. De gemeenten in het noorden, waar de Servische minderheid de meerderheid vormt, zijn het toneel geweest van gewelddadige conflicten. Dit leidde in juni 2023 tot sancties van de EU tegen Kosovo, nadat een gewelddadige confrontatie tussen de politie en Servische demonstranten tientallen NAVO-vredeshandhavers verwondde.
De situatie in het noorden van Kosovo, vooral in gemeenten als Leposavic, Zvecan, Zubin Potok en Noord-Mitrovica, blijft een belangrijk aandachtspunt. Kosovo probeert al jaren zijn gezag uit te breiden in deze gebieden, maar stuit op hevig verzet van de lokale Servische bevolking. Zij zijn nog steeds sterk afhankelijk van Belgrado voor diensten zoals gezondheidszorg en onderwijs.
Albin Kurti’s acties om meer controle te krijgen over deze Servische gemeenten zijn niet goed ontvangen door de internationale gemeenschap. Zo heeft de Europese Unie herhaaldelijk opgeroepen om het geweld in het noorden te stoppen en nieuwe lokale verkiezingen te organiseren. Dit keer met de volledige deelname van de Servische bevolking.
Kritiek uit de Verenigde Staten
Ook de Verenigde Staten, met name Richard Grenell, voormalig gezant van president Trump, hebben Kurti scherp bekritiseerd. Onlangs noemde Grenell de bewering van Kurti dat de betrekkingen tussen Kosovo en de VS “sterker dan ooit” zijn, “illusoir”.
De kritiek onderstreept de gespannen relatie tussen Kosovo en zijn westerse bondgenoten.
Een nieuwe regering zal moeten werken aan het oplossen van de etnische spanningen in het noorden, het stimuleren van de economie en het creëren van een betere toekomst voor de jongere generatie. Voor de burgers, die al jarenlang te maken hebben met politieke instabiliteit en economische moeilijkheden, biedt deze verkiezing de hoop op verandering.
Benieuwd wat er nog meer speelt in de Balkanlanden? Lees nu hier het laatste nieuws uit de Balkan: