De Balkan blijft worstelen met corruptie. Volgens het laatste rapport van Transparency International, de Corruption Perception Index (CPI), is de situatie in de meeste Balkanlanden er alleen maar slechter op geworden. Dit rapport bevestigt wat veel inwoners van de Balkan al langer voelen: corruptie blijft een groot probleem dat de vooruitgang en het vertrouwen in de overheid belemmert.
Terwijl landen zoals Kosovo en Albanië lichte verbeteringen tonen, blijven andere landen zoals Bosnië en Herzegovina, Servië en Noord-Macedonië achter in de strijd tegen corruptie.
Corruptie in de Balkan
Corruptie is een probleem dat diepgeworteld is in veel landen van de Balkan. Volgens Transparency International toont het nieuwste CPI-rapport aan dat het vertrouwen van de bevolking in hun regeringen op een dieptepunt staat.
De CPI kent scores toe op een schaal van 0 tot 100, waarbij 0 “hoogst corrupt” betekent en 100 “zeer schoon.” De Balkan blijft ver achter bij het wereldwijde gemiddelde van 43 punten. Dit onderstreept de ernst van de situatie.
Samenvatting van corruptie in de Balkan
Hier is een beknopt overzicht van de huidige stand van corruptie in verschillende Balkanlanden, gebaseerd op de laatste cijfers van de Corruption Perception Index 2024:
| Transparency International CPI | Score – Rang (2024) | Score – Rang (2023) |
|---|---|---|
| Kroatië | 47 – 63e | 50 – 57e |
| Montenegro | 46 – 65e | 46 – 63e |
| Kosovo | 44 – 73e | 41 – 83e |
| Bulgarije | 43 – 76e | 45 – 67e |
| Albanië | 42 – 80e | 37 – 98e |
| Noord-Macedonië | 40 – 88e | 42 – 76e |
| Servië | 35 – 105e | 36 – 104 |
| Bosnië en Herzegovina | 33 – 114e | 35 – 108e |
De corruptiesituatie in de Balkanlanden blijft dus alarmerend.
Corruptie in Bosnië en Herzegovina: een dieptepunt
Bosnië en Herzegovina, ooit een beloftevol land in de Balkanregio, is nu het slechtst gerangschikte Balkanland op de CPI. Het heeft een schamele score van 33 punten. Dit plaatst het land op de 114e plek van 180 landen wereldwijd. Het is de laagste score sinds 2012. Ook de vooruitzichten zijn somber.
Volgens Lidija Prokic, regionale coördinator voor Oost- en Zuidoost-Europa bij Transparency International, is de situatie in Bosnië nog nooit zo slecht geweest. Het land kampt met systemische problemen, waaronder het ontbreken van essentiële wetten om belangenconflicten te reguleren. In sommige delen van het land bestaan deze wetten zelfs helemaal niet, terwijl in andere regio’s de implementatie ernstig te wensen overlaat.
Daarnaast wordt Bosnië geplaagd door een gebrek aan onafhankelijke instellingen die de corruptie effectief kunnen aanpakken. Het onvermogen om systemische corruptie aan te pakken, belemmert de economische groei en het vertrouwen in de overheid. Op de lange termijn kan dit ernstige gevolgen hebben voor de stabiliteit en toekomst van het land.
Corruptie in Servië: protesten en schandalen
Ook Servië werd ooit gezien als een land met potentieel om de corruptie aan te pakken. Maar net als Bosnië, is Servië de afgelopen jaren gestaag gedaald op de CPI. In het rapport van 2024 staat het land op de 105e plek, met een score van 35 punten. Dit is een nieuw dieptepunt voor Servië, dat al acht jaar op rij daalt in de ranglijst.
Ramp in Novi Sad
De situatie in Servië is bijzonder schrijnend. Vooral gezien de recente ramp in het treinstation van Novi Sad, waar 15 mensen omkwamen door het instorten van een net gerenoveerd dak. Deze tragedie leidde tot massale protesten tegen de overheid. Daarbij stonden corruptie in de bouwsector en het gebrek aan transparantie bij overheidsprojecten centraal.
De bevolking eist verantwoording van de regering, maar volgens het rapport blijft er een gebrek aan openheid in het bestuur. De regering heeft na de ramp weliswaar documenten vrijgegeven. Toch versterken het gebrek aan tijdige communicatie en de manier waarop contracten werden toegekend de vermoedens van corruptie.
Wat nog zorgwekkender is, is het feit dat de renovatiekosten van het station ver boven het aanvankelijke budget lagen. Een schatting van 3,5 miljoen euro liep op tot een uiteindelijke rekening van 16 miljoen euro. Dit voedt de beschuldigingen dat het project bewust te duur werd gemaakt door niet-transparante contracten en de betrokkenheid van twijfelachtige onderaannemers.
Corruptie in Noord-Macedonië: een teleurstellende terugval
Noord-Macedonië zag zijn corruptiescore dalen van 42 naar 40 punten. Hierdoor staat het land nu op de 88e plek. Deze daling is een teken dat eerdere inspanningen om corruptie te bestrijden mogelijk aan het afzwakken zijn. Het land staat voor enorme uitdagingen, waaronder politieke instabiliteit en een zwakke rechtsstaat. Samen zet dit de deur openzetten voor corruptie op alle niveaus van de overheid.
Corruptie in Kosovo: positieve ontwikkelingen
Hoewel de algemene trend in de Balkan negatief is, zijn er ook lichtpunten. Kosovo en Albanië hebben dit jaar juist verbeteringen laten zien in hun CPI-scores
Kosovo heeft zijn score verbeterd met drie punten en staat nu op de 73e plek met een score van 44 punten. Dit is een opmerkelijke verbetering en geeft aan dat het land stappen zet om corruptie aan te pakken. Vooral door de versterking van de rechterlijke macht en initiatieven om transparantie te bevorderen.
De vooruitgang in Kosovo laat zien dat hervormingen mogelijk zijn. Zelfs in een regio die al zo lang wordt geplaagd door corruptie.
Corruptie in Albanië: grootste vooruitgang
Albanië heeft de grootste vooruitgang geboekt van alle Balkanlanden en staat nu op de 80e plek met een score van 42 punten. Dit is een stijging van vijf punten vergeleken met vorig jaar.
De verbeterde score komt voornamelijk door de inspanningen van de Speciale Aanklager (SPAK). Deze partij heeft aanzienlijke successen geboekt in de vervolging van corrupte hoge functionarissen. Voormalige ministers, parlementsleden en zelfs burgemeesters zijn veroordeeld voor corruptie. Dit heeft het vertrouwen van de Albanese bevolking in de rechtspraak vergroot.
Er is echter nog een lange weg te gaan. Volgens Transparency International moet de overheid in Albanië nog meer doen om ervoor te zorgen dat onderzoeken en veroordelingen een breed gedragen trend worden. Maar ook dat onafhankelijke aanklagers beter worden beschermd tegen aanvallen van belangengroepen.
Corruptie in Montenegro: stilstand in de vooruitgang
Montenegro blijft het beste presterende land van de Westelijke Balkan op de CPI. Het heeft een score van 46 punten en daarmee een 65e plek in de wereldranglijst. Hoewel dit geen verslechtering is vergeleken met vorig jaar, is het ook geen verbetering.
Montenegro blijft dus stilstaan, terwijl andere landen in de regio ofwel vooruitgaan of achteruitgaan. Het gebrek aan hervormingen in het rechtssysteem en de halfslachtige aanpak van de bestrijding van corruptie blijven zorgen voor bezorgdheid over de langetermijntoekomst van het land.
Corruptie in Kroatië: een alarmerende trend
Kroatië zag zijn score dalen naar 47 punten. Dit kwam mede door een schandaal rond de voormalige minister van Volksgezondheid. Hij werd verdacht van het aannemen van steekpenningen voor de aanschaf van medische apparatuur tegen te hoge prijzen.
Corruptie in Bulgarije:
Hoewel Bulgarije enigszins is gestegen op de Corruption Perception Index van Transparency International, is de vooruitgang nog steeds beperkt. In 2024 behaalde Bulgarije een score van 43 en staat daarmee op de 76e plaats wereldwijd. Dit is een lichte verbetering ten opzichte van vorig jaar, toen het land 45 punten behaalde en op de 67e plaats stond.
De toekomst van de Balkan blijft onzeker. Hoewel er in sommige landen, zoals Kosovo en Albanië, hoopvolle signalen zijn van vooruitgang, blijft het probleem van corruptie een groot obstakel voor de economische en democratische ontwikkeling van de regio.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws uit de Balkan? Ga dan nu naar het Balkan nieuwsoverzicht!